Đau là nguyên do chính khiến bệnh nhân ( BN ) đi khám bệnh. Theo thống kê ở Hoa Kỳ, 9/10 người Mỹ từ 18 tuổi trở lên tối thiểu bị đau một lần / tháng, và 42 % bị đau hàng ngày. Chính thế cho nên, điều trị đau luôn là mối chăm sóc số 1 của người thầy thuốc .
Bạn đang đọc: PHCN Online – ĐAU VÀ LƯỢNG GIÁ ĐAU
Để điều trị đau hiệu suất cao, điều tiên quyết là phải hiểu được sự phức tạp của biểu lộ đau và nắm được chiêu thức lượng giá đau. Bài viết đề cập đến định nghĩa đau và miêu tả chiêu thức lượng giá đau và 1 số ít công cụ lượng giá đau thông dụng .
Contents
ĐAU LÀ GÌ?
Đau là một hiện tượng kỳ lạ chủ quan đơn thuần. Mặc dù đã được tìm hiểu và khám phá từ lâu, nhưng vẫn còn nhiều điểm về đau mà tất cả chúng ta chưa hiểu tường tận. Người ta nhận thấy rằng cảm nhận đau sẽ khác nhau ỏ những người khác nhau : cái đau không chịu đựng nổi với người này hoàn toàn có thể chỉ là cảm xúc không tự do ở người khác Trên cùng một người, đau cũng đổi khác theo thời hạn, khoảng trống, những kích thích bên ngoài .. Đau và hành vi dau cũng khác nhau theo trình độ, truyền thống lịch sử văn hóa truyền thống, giới tính, chủng tộc, tôn giáo …
Hiệp hội Nghiên cứu Đau Quốc tế (IASP) định nghĩa đau là “một kinh nghiệm cảm giác và cảm xúc khó chịu“. Định nghĩa này giải thích rằng đau là một hiện tượng kết hợp vừa cảm giác, cảm xúc và nhận thức, về khái niệm, đau có thể được xem xét là một cấu trúc có ba tầng: một thành phần cảm giác-phân biệt (ví dụ như vị trí, cường độ, tính chất), một thành phần động cơ-tình cảm (vi dụ như trầm cảm, lo lắng), và một thành phần nhận thức-đánh giá (ví dụ như các suy nghĩ về nguyên nhân và ý nghĩa của đau).
Trên thực tiễn lâm sàng, khái niệm đau như trên giúp người thầy thuốc chú ý quan tâm vào nhiều yếu tố góp thêm phần tạo nên thưởng thức đau chung cùa BN. Mặc dù đau thường được xem là một dấu chỉ điểm báo hiệu tổn thương mô, không phải khi nào đau cũng tương ứng với tổn thương nguyên do. Sự cảm nhận đau được tương hỗ bởi một mạng lưới hệ thống tế bào thần kinh cảm xúc [ cảm nhận đau ( nociceptive ) ], và những đường thần kinh hướng tâm phân phối đặc hiệu với kích thích đau hoàn toàn có thể gây tổn thương mô. Tuy nhiên, cảm nhận đau này hoàn toàn có thể bị ảnh hưởng tác động bởi những yếu tố tâm ý hoặc sinh bệnh lý không ô nhiễm ( ví dụ điển hình như sự giải quyết và xử lý không bình thường của hệ thần kinh ). Với người thầy thuốc, lượng giá đau quả là một điều khó khăn vất vả, chính do đặc thù chủ quan và không có những dấu ấn sinh học chuyên biệt của nó ( không đơn thuần như đo huyết áp hoặc đường huyết ). Tuy nhiên, với người bệnh, đau là khách quan và những chuyên viên về đau đều đồng ý chấp thuận rằng tiếp cận lâm sàng đúng đắn nhất là cho rằng người bệnh đang nói cảm nghiệm thật của họ, ngay cả khi không chứng tỏ được nguyên do. Chấp nhận triệu chứng đau của người bệnh không hẳn dẫn đến điều trị đặc hiệu, nhưng là một điểm khởi đầu có ích để sự tiếp xúc giữa người thầy thuốc và BN hiệu suất cao hơn .
LƯỢNG GIÁ ĐAU
Đánh giá BN đau luôn là một thách đố với người thấy thuốc lâm sàng. Bởi vì tính chủ quan của việc kể lại cơn đau, trên lâm sàng không phải khi nào cũng hoàn toàn có thể tạo ra cơn đau giống về đặc thù và cường độ như cảm xúc nguyên thủy : không phải khi nào BN cũng kể lại đúng mực cơn đau cách đó một tháng, hoặc thậm chí còn một tuần, và không có cách nào lý giải những thành phần cảm giác và xúc cảm hoặc sự góp phần của những yếu tố tâm ý và văn hóa truyền thống đến cảm nghiệm đau. Dù vậy, lượng giá đau cần gồm có những thông tin hoàn toàn có thể giám sát và tái tạo được nhằm mục đích xác lập nguốn gốc đau, hướng người thẩy thuốc đến những chiêu thức điều trị thích hợp, và tương hỗ việc thiết lập những tiềm năng hoàn toàn có thể đạt dược .
Hỏi bệnh sử :
Là phần rất là quan trọng trong lượng giá đau .
Một giải pháp dơn giản nhằm mục đích tránh bỏ sót thông tin là sử dụng mẹo giúp trí nhớ gồm những vần âm OPQRST .
Xem bài viết OPQRST: Để dễ nhớ khi hỏi về đau
Các thang điểm đo cường độ đau
Xác định cường độ đau là một thành phần thiết yếu của lượng giá đau khởi đầu và theo dõi tiếp theo. Có nhiều thang điểm đau có giá trị giúp đo cường độ đau .
Những thang điểm thường dùng gồm Thang điểm Lời ( Verbal Rating Scale : VRS ), Thang điểm Số ( Numeric Rating Scale : NRS ), Thang điểm Nhìn ( Visual Analog Scale : VAS, đúng hơn là thang điểm liên tục ), và Thang điểm Hình .
Thang điểm Lời ( VRS )
là cách đo đơn thuần nhất, chứa ít thông tin nhất. Thang điểm này hoàn toàn có thể ít đáng tin cậy hơn những thang điểm khác, do tại những tính từ không nhất thiết có nghĩa giống nhau với những người khác nhau .
Thang điểm Số ( NRS )
Thang điểm này đơn thuần khi sử dụng trên lâm sàng và là một trong những chiêu thức thường dùng nhất để định lượng đau. BN chỉ cường độ đau của họ trên một thang điểm từ 0 đến 10 : 0 chứng tỏ không đau và 10 là đau nhiều nhất hoàn toàn có thể tưởng tượng được. Thang điểm này nhạy hơn so với Thang điểm Lời .
Thang điểm số dễ sử dụng hơn với những người giảm năng lực do bệnh hoặc người có trình độ học vấn thấp. Nhược điểm của nó là đánh mất một chút ít thông tin, chính do nhiều người hoàn toàn có thể phân biệt hơn 10 mức đau. Một điểm yếu kém khác, nó là thang điểm thứ bậc hơn là thang điểm khoảng cách thật sự, do vậy không có mối quan hệ cố định và thắt chặt giữa những điểm, mặc dầu chúng được chia khoảng cách đều nhau. Điều này có nghĩa là đau điểm 4 không phải nặng gấp hai lần đau điểm 2. Phân tích thống kê những số lượng như vậy chỉ khu trú trong những test X2 ( tương đối không nhạy ), do dó sự độc lạ có ý nghĩa thống kê hoàn toàn có thể không được phát hiện trừ phi có một sự độc lạ lớn giữa những nhóm, hay kích cỡ mẫu lớn .
Thang điểm Nhìn ( liên tục ) ( VAS )
Thang điểm này là một thang điểm giá trị khác đo cường độ đau và tương đối giống Thang điểm số. Nó gồm một đường thẳng dài 100 mm với hai đầu : một đầu là không đau và đầu kia là đau không chịu đựng nổi. Người bệnh ghi lại lên đường thẳng ở điểm diễn đạt đúng nhất cường độ đau của họ. Độ dài của đường thẳng đến điểm lưu lại của BN được đo và ghi lại bằng mm. Thuận lợi của thang điểm này là không số lượng giới hạn đau thành 10 mức riêng không liên quan gì đến nhau về cường độ, cho phép đo lường và thống kê cụ thể hơn. Bất lợi chính là thang điểm này nhiều lúc khó hiểu với một số ít người bệnh .
Nếu vận dụng đúng, Thang điểm Nhìn là một thang tỉ lệ thích hợp : nghĩa là hai đầu của nó là gốc và số điểm gấp đôi phản ánh đúng mực mức đau gấp đôi. Do đó, hoàn toàn có thể dùng những test t ( nhạy cảm hơn ) và giải pháp nghiên cứu và phân tích phương sai ( ANOVA ) để nghiên cứu và phân tích, và hoàn toàn có thể xác lập sự độc lạ có ý nghĩa với kích cỡ mẫu tương đối nhỏ hay sự độc lạ nhỏ giữa những nhóm .
Thang điểm Hình ( Thang điểm Khuôn mặt )
trình diễn những khuôn mặt khác nhau do đau. Thang điểm này đôi lúc được sử dụng với BN là trẻ nhỏ, những người kém nhận thức hoặc sự không tương đồng ngôn từ .
Các công cụ lượng giá đau tổng hợp
Đánh giá cường độ đau chỉ xét đến một góc nhìn đơn thuần của cảm nghiệm đau. Nhiều tác giả đã đưa ra những công cụ chuyên biệt nhằm mục đích lượng giá tổng hợp cảm nhận đau của người bệnh cũng như mức độ ảnh hưởng tác động cùa đau lên đời sống của họ .
- Bảng câu hỏi Đau McGill (The McGill Pain Questionnaire = MPQ) được Melzack phát triển từ đánh giá 3 thành phần riêng biệt của cảm nghiệm đau của người bệnh (cảm giác; cảm xúc- tình cảm; và lượng giá-nhận thức).
Đây là một trong những công cụ giám sát đau được thử nghiệm thoáng đãng nhất và đã trở thành một “ tiêu chuẩn vàng ” cho những công cụ khác. BN được ra mắt 80 tính từ theo nhóm, và BN phải chọn một từ trong mỗi nhóm tương thích nhất với đau của họ. MPQ mất khoảng chừng 15-20 phút để triển khai xong, và do đó gây phiền hà cho BN nhiều hơn Thang điểm Nhìn và Số .
Vì sự phức tạp này mà tác giả sau này đã tăng trưởng công cụ dưới dạng rút gọn ( MPQ-Short Form ), gồm có 15 tính từ được chọn mà BN ghi điểm lên một thang điểm 4 mức ( điểm ) ;
- Thẻ Ghi nhớ Lượng giá Đau (The Memorial Pain Assessement Card) là một công cụ được phát triển để lượng glá tổng hợp đau nhanh ở những BN ung thư, sử dụng 3 thang điểm nhìn để lượng giá đau, sự giảm đau và tâm trạng và bao gồm một tập hợp các tính từ cường độ đau. Thuận lợi của công cụ đo lường này là ít mất thời gian và kết quả tương ứng với các bản lượng giá khác dài hơn. Thẻ có thể được xếp làm tư trong túi áo của người thầy thuốc và mỗi thang điểm đươc trình bày riêng lẻ cho người bệnh.
- Bảng kiểm Đau rút gọn (The Brief Pain Inventory (BFI) là một công cụ lượng giá đau tổng hợp mà giá trị và độ tin cậy của nó đã được chứng minh ở BN ung thư, AIDS và viêm khớp. Phải mất khoảng 5-15 phút để hoàn tất bảng kiểm này, bao gồm 11 thang điểm số đánh giá cường độ đau, cũng như tác động của đau lên hoat động chung, tâm trạng, khả năng đi lại, làm việc, quan hệ, ngủ và sự thoải mái. Không như MPQ hay thẻ Ghi nhớ Lượng giá Đau, BPI còn cung cấp thông tin vế tính trạng chức năng của BN. Tái đánh giá đau sau khi điều trị có thể cho thấy cải thiện ở thang điểm cảm giác hoặc tâm trạng nhưng BN có thể vẫn báo cáo không có cải thiện trong họat động thể chất. Một thang điểm đồng thời đánh giá cả chức năng thì đầy đủ hơn trong việc đánh giá hiệu quả điều trị đau mạn tính. BPI là một lựa chọn tốt để đo lường tổng hơp đau ở những BN có bệnh tiến triển.
Đánh giá tính năng là một thông số kỹ thuật rất là quan trọng trong lượng giá đau hàng loạt. Lượng giá công dụng hoàn toàn có thể gồm có những số lượng giới hạn tầm hoạt động khớp, sinh họat hàng ngày ( ADL ), tư thế, dáng đi, hoặc cân đối. Mặc dù BPI cung ứng một số ít thông tin về ảnh hưởng tác động của đau lên tính năng, rất khó vận dụng những công cụ chung để đánh giá tính năng, một phần do tại những loại đau khác nhau ảnh hưởng tác động tính năng một cách khác nhau. Do đó, những công cụ giám sát đã được tăng trưởng riêng không liên quan gì đến nhau cho những bệnh lý nguyên do khác nhau ( Bảng ) .
Chất lượng đời sống và những đổi khác tâm ý như trầm cảm cũng hoàn toàn có thể quan trọng trong lượng giá toàn diện và tổng thể BN đau và hoàn toàn có thể thiết yếu trong những trường hợp điều tra và nghiên cứu đặc biệt quan trọng .
Bảng. Một số bảng câu hỏi tự đánh giá tính năng cho những bệnh lý đau khác nhau
| Bệnh trạng | Bảng câu hỏi | |
| Đau đầu | Nhật ký (tần số, mức trẩm trọng, thời gian) | |
| Đau cổ | Bảng câu hỏi đau cổ | |
| Đau thắt lưng | Oswestry | |
| Đau thắt lưng | Roland-Morris | |
| Đau háng | WOMAC | |
| Đau gối | WOMAC | |
| Viêm khớp | AIMS 2 | |
| Lan tỏa (nhiều vùng) | HAQ | |
| Chung | Sickness Impact Profile |
KẾT LUẬN
Lượng giá đau đóng một vai trò then chốt trong quy trình chăm nom BN đau, được cho phép đánh giá mức độ đau, tác động ảnh hưởng của nó đến tâm-sinh lý và sức khỏe thể chất của người bệnh để từ đó giúp người thầy thuốc đề ra kế hoạch chăm nom đơn cử. Bởi vì đau là một biểu lộ phức tạp, đa chiều do đó công tác làm việc hỏi bệnh cụ thể, chú ý quan tâm đặc biệt quan trọng dến miêu tả cùa người bệnh về đau của họ là bước quan trọng tiên phong để điều trị đau hiệu suất cao. Khám lâm sàng cũng quan trọng, nhưng trong trường hợp đau mạn tính, nguyên do thực thể không luôn luôn rõ ràng và xác lập được .
(Trích từ bài Lượng giá Đau, tác giả đã đăng ở Thời sự Y học tháng 12/2005, số 1)
Please leave this field empty
👋 Chào bạn!
Hãy nhập địa chỉ email của bạn để ĐK theo dõi blog này và nhận thông tin về những bài mới qua email mỗi tuần .
MinhdatRehab
Các bài viết tương quan
Source: https://seotoplist.net
Category: Đánh giá
